دیسک کمر چه علائمی دارد و چگونه تشخیص داده می‌شود؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ ستون فقرات نقش اساسی در حمایت از حرکت بدن را ایفا می کند. دیسک هایی که در بین مهره ها قرار می گیرند، نقش جاذب ضربات، محافظت از ستون فقرات و منعطف تر کردن آن را بر عهده دارند. گاهی اوقات بروز مصدومیت، بیماری یا کارهای روزانه به بروز پارگی دیسک، بروز درد یا نشانه های دیگر منجر می شود. اگر مشکوک به دیسک کمر هستید، بهتر از ستون فقرات و نشانه های رایج دیسک کمر را بشناسید. عدم درمان دیسک کمر میتواند به یک منبع اساسی بروز درد و ضعف تبدیل شود و نخاع و اعصاب مهم دیگر را تحت تاثیر قرار دهد.

علائم رایج دیسک کمر

فشردگی یا التهاب اعصاب پیرامونی دیسک کمر به بروز درد منتشر در طول اعصاب منجر می شود. دیسک کمر رایج ترین دلیل بروز درد سیاتیک، درد پا در طول عصب سیاتیک است. برخی از ویژگی های اصلی درد دیسک کمر در ادامه آورده شده است:

درد پا

معمولا درد پا شدیدتر از کمردرد است؛ اگر درد منتشر در مسیر عصب بزرگ سیاتیک در پشت پا باشد، به آن درد سیاتیک یا رادیکلوپاتی گفته می شود.

درد عصبی

برجسته ترین علائم دیسک کمر معمولا به صورت درد عصبی در پاها توصیف می شود که این درد به صورت سوزش، درد تیز، شوک الکتریکی و درد منتشر است.

جابجایی نشانه‌ها

بسته به موقعیت بیرون زدگی دیسک کمر و شدت آن، علائم دیسک کمر ممکن است در پایین کمر، باسن، پشت یا جلوی ران، ساق، کف و انگشتان پا حس شود و عمدتا در یک سمت از بدن بروز می کند.

سوزن سوزن شدن

علاوه بر درد ممکن است با موارد دیگری مثل بی حسی یا گزگزکردن ناحیه آسیب دیده تحت تاثیر دیسک نیز مواجه شوید که به آن پارستزی یا سوزن سوزن شدن گفته می شود. این احساس ممکن است به اندامهای دیگر بدن منتقل شود و بی حسی و گزگز  شدن دست و پا را به همراه بیاورد.

نشانه های نورولوژیک

بیحسی و سوزن سوزن شدن، ضعف و مورمور شدن در ران، کف و انگشتان پا از جمله مواردی است که فرد ممکن است با آن مواجه شوند.

فوت دراپ (افتادگی پا)

نشانه های نورولوژیک ایجاد شده ناشی از دیسک کمر به صورت سخت بودن بلند کردن پا در زمان راه رفتن و ایستادن روی نوک پا است که تحت عنوان فوت دراپ یا افتادگی پا شناخته می شود.

کمردرد

این نوع درد به شکل درد خفیف یا نبض داری است که خشکی کمر را به همراه می آورد. اگر کمردرد با اسپاسم عضلانی کمر همراه باشد، می توان با استراحت یک تا دو روزه، گذاشتن یخ یا گرما، نشستن روی تخت مایل یا صاف و قراردادن بالش زیر زانوها از این درد کاست.

دردی که با حرکت بدتر می شود.

دردی که بعد از ایستادن یا نشستن طولانی مدت، یا بعد از پیاده روی حتی کوتاه ایجاد می شود. گاهی اوقات خندیدن، عطسه کردن یا یک حرکت ناگهانی نیز می تواند موجب تشدید درد شود.

دردی که با خم شدن و قوز کردن بدتر شود.

به گفته بسیاری از بیماران، حالتی مثل قوز کردن در زمان نشستن یا خم کردن کمر به افزایش شدید کمردرد منجر می شود.

بروز ناگهانی

درد دیسک کمر معمولا به سرعت، و عمدتا بدون دلیل خاصی که منجر به بروز آن شود، ایجاد می شود. اگر دیسک کمر پیشروی زیاده کرده باشد، معمولا علائم دیسک کمر نیز شدیدتر می شود. اگر دیسک کمر هنوز عصبی را درگیر نکرده باشد، احتمالا درد دیسک کمر محدود به ناحیه کمر و محدودتر خواهد بود. در مواردی، کمردرد و درد پایی که به مدت چند روز ظاهر می شود و سپس فروکش می کند، از علائم اولیه دیسک کمر است.

دیسک کمر بر کدام اعصاب فشار می‌آورد؟

نشانه هایی که تجربه می کنید با توجه به عصب فشرده شده ناشی از دیسک کمر (لغزش دیسک یا بیرون زدگی دیسک کمر) متفاوت است. پنج مهره – از L1 تا L5 (که L به دلیل نمایش کمر است) - در کمر یا قسمت پایین ستون فقرات قرار دارد. رایج ترین نقاط بروز علائم دیسک کمر در نقاط زیر است::

L3/L4

این عبارت به دیسک قرار گرفته در بین مهره های 3 و 4 کمر اشاره دارد که علائم آن به شکل زیر است:

• درد: درد تیزی که به شکل تیر کشیدن از زیر زانو تا بالای شصت پا بروز می کند.
• ضعف: در صاف کردن پا از حالت خم شده شاهد ضعف خواهید بود.
• اختلال لامسه: ممکن است با اختلال یا از بین رفتن حس لامسه ناحیه بالای زانو مواجه شوید.

L4/L5

منظور از L4/L5، دیسک بین مهره های 4 و 5 کمر است.

• درد: دردی در بیرون ران که از نزدیک باسن شروع می شود و در کنار پا تا پایین و سه انگشت میانی پا منتشر می شود.
• ضعف: وقتی در زمان بروز درد سعی در بلند کردن شصت پا داشته باشید، شاهد ضعف خواهید بود.
• اختلال لامسه: ممکن است شاهد اختلال لامسه در گوشت بین شصت و انگشت دوم باشید.

L5/S1

این حالت مربوط به دیسک مابین مهره پنجم و استخوان خاجی است. این حالت رایج ترین حالت بیرون زدگی دیسک در بدن به دلیل قرارگیری آن در پایین ترین نقطه ستون فقرات است.

• درد: دردی که از پشت ران و زیر باسن به سمت بیرون قوزک پا منتشر می شود.
• ضعف: ممکن است در زمان چرخاندن پا به سمت داخل با ضعف روبرو شوید.
• اختلال لامسه: احتمال بروز بیحسی در کف پا و نزدیک پاشنه پا وجود دارد.

تشخیص

تشخیص دیسک کمر با ارزیابی کامل سوابق خانوادگی و یک معاینه کامل آغاز می شود. پزشک در طول جلشه تشخیص دیسک کمر و به منظور دقیق تر کردن آن اطلاعاتی درباره نوع درد بیمار، مشکلات پزشکی، سبک زندگی، مهارت های حرکتی (ظریف و درشت) و بررسی کامل نشانه ها و عوامل بدترکننده دیسک کمر به دست می آورد.

آزمایش

بعد از تکمیل تشخیص اولیه، نشانه های بیمار به وسیله آزمایش های مختلف بررسی خواهد شد تا تشخیص اولیه تایید شود. این آزمایشات عبارتند از:

• آزمایشات نورولوژیک: پزشک برای تعیین وجود مشکلات نورولوژیک به دنبال اختلال در لامسه، مثل بیحسی و ضعف در ران و کف پا می گردد. از بیمار خواسته می شود تا برای بررسی مشکل افتادگی پا، که با ضعف عضلات خم کننده قوزک و انگشتان همراه می شود، به صورت عادی و روی نوک پا راه بروند. قدرت و واکنش عضلانی نیز از موارد دیگری است که مورد بررسی قرار می گیرد؛ واکنش عضلات ممکن است کندتر از نرمال یا به طور کلی از بین رفته باشد.
• آزمایش بازه حرکتی: از بیمار خواسته می شود تا به جلو و عقب خم شود و به کناره ها حرکت کند.
• ارزیابی علائم حیاتی: افزایش ضربان یا فشار خون می توان نشان دهنده درد، و افزایش دمای بدن می تواند نشان دهنده وجود عفونت باشد.
• ارزیابی شکل راه رفتن: پزشک به دنبال وجود درد در حین راه رفتن یا شکل غیرعادی گام برداشتن بیمار هستند.
• ام آر آی دیسک کمر: تصاویر ام آر آی معمولا دقیق ترین جزئیات از کمر و وجود فشردگی اعصاب را ارائه می کند. معمولا از تصویر ام آر آی برای برنامه ریزی و کمک به جراحی استفاده می شود؛ این تصویر می تواند محل بیرون زدگی دیسک و ریشه های عصب تحت فشار را نشان دهد.
• سی تی اسکن: این آزمایش تصویربرداری در صورتیکه تصویربرداری ام آر آی به دلیلی ممکن نباشد، توصیه می شود.
• اشعه ایکس: این آزمایشات معمولا به خودی خود برای تشخیص دیسک کمر استفاده نمی شود اما عمدتا برای تعیین مشکلاتی مثل شکستگی استخوان، بدشکلی استخوان، تومور عفونی یا مشکل در راستان ستون فقرات به کار گرفته می شود.
• سی تی میلوگرام: این تصویر می تواند اندازه و موقعیت بیرون زدگی دیسک را نشان دهد، اما تهاجمی است. برای اجرای این آزمایش، ابتدا یک ماده رنگی به مایع نخاعی تزریق می شود و تصویر اشعه ایکس گرفته می شود.
• نوار عصب و عضله: با نوار عصب و عضله که نام دیگر آن الکترومیوگرافی است می توانید اعصاب تحت فشار را مشخص کنید.

کمک گرفتن برای دیسک کمر

همانطور که میبینید علائم دیسک کمر در افراد مختلف می تواند متفاوت باشد و راههای زیادی برای تشخیص دیسک کمر نیز وجود دارد. اگر درگیر درد مزمن یا علائم جدید دیسک کمر هستید، کمک گرفتن از راهنمایی های یک پزشک ارتوپد بهترین تصمیمتان برای بازگشت به زندگی عادی است.

منبع: مقالات سایت کلینیک درمان درد امید